Dr. Σωτηριάδης Δημήτριος Χειρουργός Ουρολόγος

Το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) αποτελεί ένα χρήσιμο δείκτη για τη διάγνωση και την παρακολούθηση του καρκίνου του προστάτη.  Παρόλα αυτά βρίσκεται αυξημένο περίπου στο 30-50% της καλοήθους υπερπλασίας και αδυνατεί να εντοπίσει πάνω από 20% των καρκίνων στον προστάτη. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν άνδρες με φυσιολογική τιμή PSA, οι οποίοι πάσχουν από καρκίνο, δεν έχουν υποβληθεί σε βιοψία και συνεπώς δε βρέθηκε ο καρκίνος τους. Από την άλλη, υπάρχουν άνδρες με μια μετρίως αυξημένη τιμή PSA ( 4,1-10 ng/ml),οι οποίοι έχουν καλοήθη υπερπλασία του προστάτη και όχι καρκίνο. Οι τελευταίοι μπορεί να υποβληθούν άσκοπα σε βιοψία προστάτη. Οι παραπάνω επισημάνσεις οδήγησαν τους ερευνητές σε αναζήτηση μεθόδων για τη βελτίωση της εξέτασης του PSA και τον πρώιμο εντοπισμό του καρκίνο του προστάτη.

Έτσι βρέθηκε ότι το PSA υπάρχει στον ορό σε πολλούς διαφορετικούς τύπους. Οι δύο βασικοί τύποι είναι το ελεύθερο PSA (Free PSA) και το συνδεδεμένο με μια ουσία που λέγεται άλφα -1- αντιχημοθρυψίνη. Άνδρες με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη εμφανίζονται να έχουν υψηλότερο ποσοστό της ελεύθερης μορφής του PSA, ενώ άνδρες με καρκίνο του προστάτη έχουν υψηλότερο το ποσοστό της συνδεδεμένης μορφής. Το ολικό PSA (Total PSA) είναι το σύνολο του ελεύθερου και του συνδεδεμένου. Μελέτες απέδειξαν το πιθανό όφελος της χρήσης του λόγου free PSA /total PSA στο διαχωρισμό μεταξύ υπερπλασίας και καρκίνου του προστάτη.

Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι ο λόγος free PSA / PSA ,τελικά, δεν θα διαγνώσει ή θα αποκλείσει τον καρκίνο του προστάτη. Παρόλα αυτά όμως ο λόγος free PSA / PSA αποτελεί ένα σημαντικό δείκτη που παρέχει τόσο στο γιατρό, όσο και στον ασθενή καλύτερη εκτίμηση της πιθανότητας να έχει καρκίνο του προστάτη ή όχι.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε τα εξής: • Το Free PSA παρέχει έναντι του PSA καλύτερη εκτίμηση της πιθανότητας να έχει κάποιος καρκίνο του προστάτη, συμβάλλοντας στον καλύτερο διαχωρισμό μεταξύ καρκίνου και καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη

• Σε τιμές PSA 4-10 ng/ml, ο λόγος free PSA / PSA πρέπει να είναι υψηλός > 0,24 για να αποφευχθούν αρνητικές βιοψίες.

• Σε τιμές PSA 3-4 ng/ml, ο λόγος free PSA / PSA πρέπει να είναι χαμηλό < 0,19 για να αυξηθεί ο αριθμός των ανιχνευόμενων καρκίνων.

• free PSA / PSA> 0,24 αποτελεί ένδειξη καλοήθειας (αποφυγή βιοψίας)

• free PSA / PSA